Het Mirakel van de Kogelketting


Met een heel lange kogelketting kun je een spectaculair proefje doen over beweging en snelheid. Kogelkettinkjes kent iedereen wel. Ze zitten vaak aan de stop van een gootsteen vast. In de video hieronder zie je wat er gebeurt als je een kogelketting uit een bakje naar beneden laat vallen:

…Mijn mond viel ook open toen ik dit voor het eerst zag. Foto’s van de ketting die uit het bakje valt zijn ook mooi om te zien. Klik op een foto voor een vergroting:

Kogelketting-foto-01 Kogelketting-foto-02 Kogelketting-foto-03 Kogelketting-foto-04

Het mooie van dit proefje vind ik dat er bijna niets voor nodig is: Een lange ketting en een bakje. De natuur doet de rest.

Benodigdheden:

  • Een lange kogelketting. Hoe langer hoe beter. De ketting die is gebruikt in de video is 12 meter lang. Webshop www.kleinspul.nl verkoopt rollen van 30 meter. Het is leuk om de proef te doen met een korte ketting en een hele lange ketting (zie verderop in dit artikel). Een ketting van 30 meter kun je bijvoorbeeld verdelen in twee stukken van 5 en 25 meter.
  • Een bakje waar de ketting in past. De rand van het bakje moet een beetje afgerond zijn zodat de ketting er gemakkelijk overheen kan rollen.

Uitvoering van de proef:

  • Doe de ketting in het bakje. Niet als een kluwen, maar zo dat de ketting er als een sliert uit kan vallen. In de video kun je zien hoe ik het doe. Knopen in de ketting zul je eerst moeten ontwarren. Laat het uiteinde van de ketting (klein stukje!) over de rand van het bakje hangen.
  • Houdt het bakje met de ketting op een hoogte van ongeveer twee meter boven de vloer. Hoe hoger je het bakje houdt, hoe beter de proef verloopt.
  • Trek voorzichtig het uiteinde van de ketting wat verder naar beneden. Beetje bij beetje, net zolang tot de ketting uit zichzelf uit de bak gaat vallen.
  • … en dan doet de natuur de rest. Als de ketting eenmaal valt is er geen stoppen meer aan.

In de video hieronder zie je hetzelfde proefje, maar dan opgenomen met een hogesnelheidscamera. Daarmee kun je de vallende ketting extreem vertraagd bekijken:

 

Waarom maakt die ketting zo’n enorme bocht omhoog?

Die vraag wordt (in het Engels) beantwoord in de video hierboven. Het komt er op neer dat de kogeltjes uit de bocht vliegen. De kogeltjes zijn te zwaar om met een hoge snelheid de bocht over de rand van het bakje te nemen. Het leukste is om samen met kinderen op zoek te gaan naar verschillende antwoorden. Onderzoek doen dus:

  • Voer de proef nog een keer uit, maar houdt het bakje dan vlak boven de grond. Wat is het verschil?
  • Voer de proef uit terwijl je het bakje veel hoger boven de grond houdt. Verschil?
  • Voer de proef uit met een veel kortere ketting. Verschil?
  • Voer de proef uit met een kogelketting met grotere (dus zwaardere) kogeltjes. Kogeltjes van 8mm doorsnede bijvoorbeeld.

Veel plezier!


Onderwerpen: , ,
Categorieën: basisonderwijs, basisonderwijs, groep 1 en 2, basisonderwijs, groep 3 en 4, basisonderwijs, groep 5 en 6, basisonderwijs, groep 7 en 8, natuurkunde, voortgezet onderwijs, onderbouw h/v, Proefjes die Boem Doen, voortgezet onderwijs, vmbo, voortgezet onderwijs

3 gedachten over “Het Mirakel van de Kogelketting”

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *